Osmoza to zjawisko polegające na przenikaniu wody w struktury laminatu. Na tego typu destrukcje są narażone przede wszystkim jachty które stoją na wodzie. Osmoza niszczy kadłuby jachtów obniżając znacząco ich wartość. Czym jest osmoza i jak powstaje? Jak zabezpieczyć jacht przed tym zjawskiem i jak likwidować ogniska osmotyczne?
Jak powstaje osmoza na jachcie?
Podczas użytkowania jachtu na jego kadłubie powstają mikropęknięcia. Woda przedostaje się przez warstwę żelkotu do laminatu a następnie wnika w jego struktury. Nawet najlepiej położony laminat nie jest tworzywem jednorodnym. W strukturze laminatu są zamknięte pory, czyli pęcherzyki powietrza które nie zostały wypełnione żywicą podczas procesu produkcji. Żywica poliestrowa która jest najczęściej używana do produkcji kadłubów, zawiera związki reagujące z wodą. Podczas reakcji powstaje między innymi glikol. Glikol jest substancją higroskopijną, a więc zatrzymuje wodę wewnątrz kadłuba.
Zjawisko osmozy postępuje bardzo powoli. Od momentu powstania mikro pęknięć do widocznych efektów destrukcji może minąć nawet 3 lata. Zjawisko osmozy przebiega znacznie intensywniej w wodach morskich (słonych) która ma pH zasadowe (pH 8-8,5) niż słodkich.
Woda która jest zamknięta w kadłubie, zamarza podczas mroźnych zim, zwiększa objętość i rozsadza strukturę laminatu. Pojawiają się kolejne pęknięcia. W następnym sezonie woda mając więcej miejsca w ognisku osmotycznym wnika z większa łatwością. W ten sposób destrukcja napędza się z roku na rok. Zanim się zorientujesz ognisko osmozy rozprzestrzeni się do rozmiarów kilku cm.
Jak pozbyć się osmozy?
Pozbycie się ognisk osmozy jest bardzo pracochłonne. Kadłub należy zeszlifować do oryginalnej powłoki żelkotu, usuwając przy tym wszystkie warstwy antyfulingu. Ja rozpoczynam prace papierem o gramaturze P80 a kończę na P120 -P180. Pamiętaj, że szlifując powierzchnie należy schodzić z gradacji papieru kolejno (P80, P100, P120, P150, P180). Ewentualnie można pominąć co drugą gradacje. Na powierzchni kadłuba odkryją się wszystkie ogniska osmozy. Miejsca w których występowała osmoza należy oczyścić z uszkodzonych włókien laminatu, a następnie pozostawić do wyschnięcia. Następnie odtłuszczamy te miejsca np. acetonem i po odparowaniu nakładamy szpachle epoksydową. Szpachla potrzebuje ok 20-24h do całkowitego utwardzenia.
Kiedy uzupełnimy wszystkie ubytki, dokładnie szlifujemy cały kadłub aby miejsca nałożonej szpachli nie były wyczuwalne pod palcami. Tak przygotowane dno należy odtłuścić ( acetonem). Następnie Nakładamy farbę anty osmotyczną. Trzy warstwy dadzą pewność dokładnego pokrycia. Nakładaj kolejne warstwy zgodnie z zaleceniami producenta. Na tak przygotowaną powierzchnię możemy nałożyć farbę antyporostową tzw. Antyfuling.
Osmoza na jachcie. Jak sobie z nią radzić?
Aby jacht wyglądał dobrze i robił wrażenie musisz o niego dbać. Niestety właściciele jachtów nie maja łatwo. Opieka nad łódką zajmuje sporo czasu. Dobrym sposobem na ochronę kadłuba przez działaniem wody jest wyjmowanie jachtu z wody w czasie kiedy nie jest użytkowany. O ile jest to możliwe przy mniejszych jachtach to dla większych jednostek jest problematyczne lub ekonomicznie nieuzasadnione. Rozwiązaniem dla jachtów które stoją większą częśc sezonu na wodzie jest nałożenie powłoki antyporostowej (tzw. antyfulingu) która tworzy dodatkową warstwę ochronną na dnie. Dobrą praktyką jest czyszczenie dna jachtu w trakcie sezonu. Po zakończonym sezonie sugeruje dokładnie oczyścić dno jachtu i nałożyć nową warstwę antyfulingu. Na burtach polerowanie i woskowanie. Wosk zabezpieczy powierzchnie burt i opóźni destrukcyjne zjawisko osmozy. Woski w zasadzie chronią pokład przez ok 30-60 dni więc nalezy go nakładać kilka razy do roku.
Osmoza na jachcie. Jak znaleźć ogniska osmotyczne?
Najprostszą metodą jest metda wizualna oraz tzw opukiwanie, czyli uderzanie w kadłub nasłuchując zmian w odgłosie po uderzeniu. Ogniska osmotyczne jeśli są duże ok 1cm, są widoczne jako uwypuklające się pęcherzyki. Im bardziej zaawansowane zjawisko tym większy będzie pęcherz. Po naciśnięciu na taki pęcherz, warstwa zewnętrzna pęka i wycieka brudna wydzielina glikolu. Należy uznać że ta metoda jest mało dokładna, możliwe do znalezienia są tylko zaawansowane stadia. Metodą wizualną oraz za pomocą opukiwania nie znajdziemy też wczesnych stadiów osmozy. Znacznie lepiej sprawdza się wtedy badanie laminatu przy użyciu kamery o wysokiej czułości termicznej (tzw. aktywnej termografii). Woda ma inną charakterystykę nagrzewania niż laminat, czy powietrze. Każdy z nich oddaje ciepło w innym czasie. Przy zastosowaniu nowoczesnych, nieniszczących metod badania struktury laminatu możemy wykryć nawet najmniejsze wady w kadłubie. Więcej na temat badania laminatów i kompozytów metodą nieniszczącą przeczytasz tutaj.
Przeczytaj artykuły o podobnej tematyce:
Szkoda na mieliźnie
Wycena jachtu, czy rzeczoznawca jest Ci w ogóle potrzebny?
Utrata wartości jachtu.
Problemy z rzetelną wyceną jachtu.
